De overheid betaalt uw scheiding …of niet meer?

Het stelsel van rechtsbijstand gaat flink op de schop. Een gang naar de rechter lost de problemen van mensen onvoldoende op, vindt minister Dekker.

Nog steeds is relatief onbekend dat mediation, net zoals de diensten van een advocaat, door de overheid kunnen worden gesubsidieerd in het geval uw inkomen en vermogen niet hoog is.

Als u in aanmerking komt voor gesubsidieerde mediation dan betaalt u zelf uitsluitend een eenmalige eigen bijdrage van 53,-of 105,- euro voor de gehele afwikkeling van uw scheiding.

De mediator wordt door de overheid betaald. Deze toevoeging wordt door de Raad voor Rechtsbijstand verstrekt en is begrensd door een inkomensplafond en de hoogte van uw vermogen.

U heeft geen recht op gesubsidieerde rechtsbijstand of mediation als uw vermogen (zoals spaargeld of een tweede huis) in box 3 in 2016 (het peiljaar) hoger is dan het zogenoemde heffingsvrije vermogen. In 2016 betreft dit een bedrag van 24.437 euro. Het inkomen mag voor een alleenstaande niet boven de 26.900 euro en voor een samenwonende niet boven de 38.000 euro liggen. Dit zijn de normen voor 2018 waarbij het peiljaar voor het inkomen en vermogen twee jaar terug ligt. Er wordt bij de beoordeling van de aanvraag door de Raad voor Rechtsbijstand dus gekeken naar de gegevens zoals deze bij de Belastingdienst bekend zijn over 2016. Een mediator welke is ingeschreven bij de Raad voor Rechtsbijstand kan deze aanvraag indienen (voor meer informatie zie: www.rechtsbijstand.nl)

De gesubsidieerde rechtsbijstand kost de overheid jaarlijks 400 miljoen euro, waarvan overigens maar een klein percentage aan mediation wordt besteed.

Het zal u niet verbazen, minister Sander Dekker (Rechtsbescherming, VVD) heeft de opdracht hierop grondig te bezuinigen.

Het stelsel van rechtsbijstand gaat de komende tijd flink op de schop. Mensen moeten voortaan meer zélf hun problemen oplossen, dit onder begeleiding van maatschappelijk werkers, mediators of juristen. Juridische procedures lossen nu te weinig de problemen van mensen op aldus minister Sander Dekker. Ook moet de groei van het aantal zaken dat via de rechtsbijstand wordt vergoed, worden ingeperkt. Mensen moeten in het nieuwe stelsel eerst zelf op zoek naar een oplossing.

NRC schrijft op 9 nov. jl.: „Zelfredzame” burgers kunnen online terecht, op gespecialiseerde websites die hen daarbij met voorbeeldbrieven en adviezen moeten helpen. Als mensen er zelf niet uitkomen, kunnen ze bij een nieuw op te richten „onafhankelijke instantie” aankloppen met een verzoek om rechtsbijstand. Een soort „huisarts”, aldus Dekker, die met mensen gaat kijken naar welke specialist ze doorverwezen moeten worden en voor welke prijs.

Er komen zogeheten ‘rechtshulppakketten’ die verzekeraars, advocaten en mediators moeten gaan aanbieden en die mensen kunnen inkopen. Lage inkomens krijgen daarvoor een vergoeding van de overheid; hogere inkomens moeten zelf alles betalen. In die pakketten moet duidelijk zijn welke hulp mensen krijgen en hoeveel ze daarvoor zelf moeten betalen. De nieuwe instantie beslist dan ook of mensen daarbij financiële hulp van de overheid krijgen.

Juridische hulp moet in het nieuwe stelsel minder vanzelfsprekend worden. Een gang naar de rechter kán een oplossing zijn, maar ook mediation of financiële of psychische hulpverlening. Dat moet bijdragen aan het oplossen van onderliggende problemen van mensen.

De rol van advocaten wordt in het nieuwe stelsel kleiner. Ze worden als het ware een van de mogelijke hulpverleners bij een (juridisch) conflict; niet meer de vanzelfsprekende.

In het strafrecht, bij asielzaken en bij gedwongen opnames blijven advocaten wel standaard een rol spelen. Ook worden advocaten in het nieuwe stelsel niet meer betaald voor het aantal procedures dat ze voeren, maar op basis van de „oplossingen” – bijvoorbeeld succesvolle mediation. De vergoedingen daarvoor gaan waarschijnlijk wel omhoog, aldus Dekker in een brief aan de Tweede Kamer.

Dekker zet al langer in op meer juridische zelfredzaamheid van burgers en het minder juridisch maken van conflicten. De stap naar de rechter moet een laatste mogelijkheid zijn, omdat een gerechtelijke uitspraak te weinig de onderliggende oorzaken van een probleem zou oplossen. Daarom lopen er momenteel experimenten met zogeheten ‘buurtrechters’ en ‘spreekuurrechters’, die in plaats van het doen van een harde uitspraak meer samenwerken met buurtwerkers en maatschappelijke organisaties om problemen van mensen op te lossen.

Mediation zet in om aan mensen zelf de kracht te geven om samen met de ander in hun conflictsituatie tot een oplossing te komen, of dit nu een scheiding of een arbeidsconflict of een burenruzie is. Mediation voorkomt of beperkt daarmee vele juridische procedures en sluit daarmee goed aan bij de bezuinigingsplannen van de minister.

Herziening rechtsbijstand: ‘minder escalatie’ of ‘puur voor de poen?’ kopt de Volkskrant op 11 november jl. Minder juridische procedures, meer bemiddelingen of andere vormen van hulp om een conflict op te lossen: de plannen van minister Sander Dekker roepen gemengde reacties op.

De advocatuur is kritisch over de plannen en mediators zijn juist positief en dat is ook een kenmerkende karaktereigenschap van een goede mediator!

Mocht je op zoek zijn naar een mediator, neem dan vrijblijvend contact op met Mediators Collectief (een landelijk samenwerkingsverband van MfN-registermediators) om te bespreken wat wij voor je kunnen betekenen.