Ziekte op werk

Ziek op het werk? Dit moet je weten als werkgever én werknemer

Ziekte kan iedereen overkomen. Of je nu werkgever bent die een ziek teamlid begeleidt of werknemer die thuiszit met klachten: het is belangrijk dat beide partijen weten wat er van hen verwacht wordt. Want goed samenwerken tijdens ziekte vergroot de kans op een succesvol herstel en terugkeer naar het werk.

Waarom is dit belangrijk?

Voor werkgevers heeft een zieke werknemer grote impact. Je moet het loon doorbetalen en voor vervanging zorgen, terwijl je ook aan allerlei wettelijke verplichtingen moet voldoen. Onderzoek toont aan dat één op de vijf werkgevers niet goed weet wat ze moeten doen.

Voor werknemers is het belangrijk om te weten dat je tijdens ziekte niet alleen rechten hebt maar ook plichten. Je bent bijvoorbeeld verplicht mee te werken aan re-integratie, terwijl je werkgever je tegelijkertijd geen medische vragen mag stellen.

De eerste week: De ziekmelding

Voor werknemers

Meld je zo snel mogelijk ziek bij je werkgever volgens de afspraken in je contract. Je hoeft geen medische details te delen. Het volstaat om te zeggen dat je ziek bent en wanneer je verwacht terug te keren. Je hebt recht op loondoorbetaling van minimaal 70% gedurende maximaal twee jaar en mag niet worden ontslagen omdat je ziek bent.

Tegelijkertijd heb je ook verplichtingen. Je moet je ziekmelding tijdig doorgeven, bereikbaar blijven op normale tijden en actief meewerken aan je herstel. Als je niet meewerkt zonder goede reden kan dit gevolgen hebben voor je loondoorbetaling.

Voor werkgevers

Geef de ziekmelding binnen twee dagen door aan de bedrijfsarts of arbodienst. Dit geldt zelfs voor ziekte van één dag. Je mag alleen vragen die nodig zijn voor de werkplanning: contactgegevens, verwachte duur van het verzuim en welke werkzaamheden overgedragen moeten worden.

Maar let op: je mag absoluut geen medische informatie vragen over diagnoses en behandelingen. Dit valt onder de privacywetgeving AVG en overtredingen kunnen leiden tot boetes tot 20 miljoen euro of 4% van je wereldwijde jaaromzet.
 

Week 1 tot 8: Contact houden

Voor werknemers
 Blijf bereikbaar tijdens normale werktijden en update je werkgever over je verwachte herstel. Bij kort frequent verzuim is het verstandig om met de bedrijfsarts te praten. Deze heeft een onafhankelijke positie en vertaalt medische informatie naar praktische mogelijkheden voor werkhervatting.

Voor werkgevers
 Blijf in contact maar respecteer grenzen. Toon begrip, vraag op algemene wijze hoe het gaat en documenteer alle afspraken schriftelijk. Vermijd medische vragen, dwing niet tot snelle terugkeer en benadeel je werknemer niet in functie of salaris.

Week 8: Het Plan van aanpak

Binnen acht weken stellen werkgever en werknemer samen een plan van aanpak op dat de re-integratie beschrijft. Uitzondering: bij volledig herstel binnen twaalf weken is dit niet nodig. Een casemanager begeleidt jullie hierbij en neemt administratieve taken uit handen.

Voor werknemers is het essentieel om eerlijk te zijn over wat je wel en niet aankunt. Je hebt het recht om je grenzen aan te geven en suggesties te doen voor aangepast werk. Voor werkgevers geldt dat een goed plan ontstaat door samen te kijken naar mogelijkheden. Welke taken zijn nog uitvoerbaar? Zijn er aanpassingen nodig? Wat is realistisch?

Week 8 tot 42: Uitvoering

Werknemers zijn verplicht actief mee te werken aan re-integratie. Dit betekent dat je je houdt aan de afspraken, open communiceert en minimaal elke zes weken de voortgang bespreekt. Ben je het ergens niet mee eens? Bespreek dit met je casemanager of vraag een second opinion aan.

Werkgevers voeren de afspraken uit en evalueren regelmatig. Bespreek minimaal elke zes weken de voortgang, pas het plan aan waar nodig en documenteer alles. Veel voorkomende aanpassingen zijn aangepaste werktijden, andere taken, thuiswerkmogelijkheden of geleidelijke opbouw van werkuren.

Week 42: Melding bij UWV

De werkgever moet uiterlijk de eerste werkdag na week 42 de ziekte melden bij UWV. Te laat melden kan leiden tot boetes. Er start een arbeidsdeskundig onderzoek dat beoordeelt welke mogelijkheden er nog zijn. Voor werknemers betekent dit dat er wordt gekeken naar werk bij een andere werkgever als terugkeer binnen de huidige organisatie niet mogelijk blijkt.

Week 52: Het tweede spoor

Na één jaar wordt duidelijker of terugkeer mogelijk is. Zo niet, dan start het tweede spoortraject waarbij wordt gekeken naar mogelijkheden bij andere werkgevers. Voor werknemers biedt dit nieuwe kansen, al kan het spannend zijn. Voor werkgevers geldt dat je verplicht bent hieraan mee te werken.

Week 88 tot 93: De WIA-aanvraag

Werknemers kunnen tussen week 88 en 93 een WIA-uitkering aanvragen bij UWV. Dit is relevant bij blijvende arbeidsongeschiktheid. Verzamel tijdig alle benodigde documenten en werk mee aan de beoordeling. Werkgevers helpen hierbij door de benodigde documentatie aan te leveren en het re-integratiedossier bij te houden.

Week 104: Einde van twee jaar

Na twee jaar stellen werkgever en werknemer samen een eindevaluatie op. Voor werknemers stopt de loondoorbetalingsplicht en kun je aanspraak maken op een WIA-uitkering. Het dienstverband kan eventueel worden beëindigd. Voor werkgevers betekent dit de formele afsluiting, maar let op: bij onvoldoende re-integratie-inspanningen kan loondoorbetaling verlengd worden naar een derde jaar.

De financiële kant

Een zieke werknemer kost werkgevers gemiddeld tussen de 400 en 450 euro per dag. Dit komt door loondoorbetaling, kosten voor vervanging, productieverlies en administratieve lasten. Een verzuimverzekering is niet verplicht maar kan verstandig zijn voor mkb-bedrijven.

Werknemers hebben recht op minimaal 70% van hun salaris gedurende twee jaar, vaak is 100% afgesproken in de cao. Na twee jaar kun je bij blijvende arbeidsongeschiktheid aanspraak maken op een WIA-uitkering waarvan de hoogte afhangt van je restverdiencapaciteit.

Veelgemaakte fouten

Werkgevers maken vaak de fout te laat te melden bij de arbodienst of UWV, medische vragen te stellen of geen compleet re-integratiedossier bij te houden. Zet deadlines in je agenda, laat medische vragen over aan de bedrijfsarts en documenteer alles vanaf dag één.

Werknemers moeten oppassen niet bereikbaar te zijn, niet mee te werken aan re-integratie of te vroeg te veel te doen. Geef duidelijk aan wanneer je bereikbaar bent, neem je verplichtingen serieus en luister naar je lichaam en de bedrijfsarts.

Tips voor succes

Voor werknemers: focus op herstel, wees eerlijk over wat je kunt, stel vragen bij onduidelijkheden, zoek ondersteuning waar nodig en houd een logboek bij van belangrijke afspraken.

Voor werkgevers: toon empathie, blijf professioneel maar menselijk, schakel tijdig expertise in, investeer in preventie en creëer een veilige werkomgeving.

Voor beide partijen: communiceer open en eerlijk, leg alle afspraken schriftelijk vast, evalueer regelmatig, blijf constructief en zie re-integratie als een gezamenlijk project.

Conclusie

Ziekte hoeft niet tot conflicten te leiden. Als werkgever én werknemer je rechten en plichten kent kan het re-integratieproces soepel verlopen. De sleutel ligt in open communicatie, wederzijds respect en het besef dat jullie allebei hetzelfde doel hebben: een succesvolle terugkeer naar het werk.

Voor werkgevers is goede begeleiding een investering die langdurig verzuim voorkomt en de betrokkenheid van het team verhoogt. Voor werknemers geldt: je staat niet alleen en door actief mee te werken vergroot je de kans op succesvol herstel. Samen komen jullie er uit, met begrip, goede begeleiding en kennis van het proces.